De bezwaren voor een verhoogde maximumstraf op doodslag

De Tweede Kamer heeft dinsdag ingestemd met een wetsvoorstel dat de maximumstraf op doodslag verhoogt van 15 naar 25 jaar. Wat ik hiervan vind?

Eerst even de feiten. Het wetsvoorstel heeft als doel het gat tussen moord (max. 30 jaar gevangenisstraf of levenslang) en doodslag (max. 15 jaar gevangenisstraf) te verkleinen. Het verschil tussen moord en doodslag is dat bij die eerste sprake moet zijn van voorbedachte raad. Een vooropgezet plan, (heel) simpel gezegd. Bij een plan wordt logischerwijs zwaarder gestraft. Denk aan een afrekening, liquidatie, etc. ipv een ‘spontane’ (re)actie bij een ruzie.

Uit de praktijk blijkt dat officieren van justitie en rechters zich beklagen omdat ze niet altijd een passende straf kunnen eisen of opleggen. In sommige gevallen is er sprake van zo’n ‘ernstige’ doodslag, dat 15 jaar gevangenisstraf eigenlijk alsnog te weinig is. Ook ziet de overheid dat er in de maatschappij te weinig begrip is voor de straffen die voor doodslag worden opgelegd. Denk bijvoorbeeld aan de commotie na de uitspraak in de zaak Hümeyra. In eerste aanleg kon moord niet bewezen worden en volgde, aldus de maatschappij, een te lage straf (14 jaar + tbs).

Hoewel ik het wetsvoorstel vanwege bovenstaande redenen kan plaatsen zie ik 3 bezwaren.

1. Het blijft een maximum. Wat als de maximumstraf wordt verhoogd en de rechter legt alsnog een (veel) lagere straf op; schep je dan niet verkeerde verwachtingen? Met alle teleurstellingen van dien?

2. De maximumstraf voor doodslag is vanwege het nieuwe VI-stelsel vorig jaar eigenlijk reeds verhoogd. Bij dit wetsvoorstel zou een veroordeelde voor doodslag 23 jaar moeten zitten in plaats van de eerdere 10 jaar. Een verschil van 13 jaar! Is het uit te leggen dat een veroordeelde in 2020 10 jaar moest zitten en een veroordeelde in 2022 23 jaar?

3. Voor bijzondere vormen van doodslag kun je al 30 jaar krijgen of levenslang. Denk aan gekwalificeerde doodslag (doodslag om een ander strafbaar feit te verbergen). Is er dan wel echt zoveel toegevoegde waarde?

De Eerste Kamer stemt waarschijnlijk dit jaar nog. Ik ben benieuwd!