Hoe zit de juridische kant van de recente undercoveractie (van de FBI en o.a. Nederland) in elkaar?

De afgelopen dagen in het nieuws: de wereldwijde afluisteractie van (vermeende) criminelen. Een undercoveractie zoals op camping Zonnedauw, maar ehh.. dan net wat anders😜.

Deze actie werd via de chatapp ANOM uitgevoerd waarmee de gebruikers versleuteld berichten naar elkaar versturen. Een informant van de FBI bracht de app op de markt als alternatief voor het eerder gekraakte EncroChat en Sky ECC. De informant bood de chatapp aan verkopers van cryptotelefoons aan. De app werd vervolgens op cryptotelefoons geïnstalleerd en aan criminelen geleverd. De FBI heeft hierbij samengewerkt met o.a. Nederland. In totaal heeft de Nederlandse politie ruim anderhalf jaar mee kunnen luisteren. De afgelopen tijd zijn er 49 personen gearresteerd en zijn 25 drugslabs opgerold. Hoewel de politie de champagne ontkurkt, is er ook kritiek.

Wij (advocaten) sluiten niet uit dat sprake is geweest van ‘uitlokking’. Uitlokking is kortgezegd een bepaald persoon een mooie kans aanbieden om een strafbaar feit te plegen. En dat mag niet. ‘Lokken’ mag wel. Denk aan een lokfiets ingezet om fietsendieven te arresteren. Daarvan heeft de Hoge Raad gezegd dat dat in beginsel rechtmatig is, maar of het aanbieden van cryptotelefoons met een berichtenapp dat ook is moet nog blijken.

Ook is het nog maar de vraag of het bewijs rechtmatig is gekregen. In het Nederlandse strafrecht is het zo dat de politie bepaalde bevoegdheden alleen mag inzetten als er een bepaalde verdenking is. Denk bijvoorbeeld aan een verdenking van deelname aan een criminele organisatie. Op grond van artikel 126m Sv mag de politie de telefoon van een verdachte tappen ‘indien het onderzoek dit dringend vordert’. Maar als er nog geen concrete verdenking is, zoals in dit geval, is het nog maar de vraag of tappen wel rechtmatig is. De aanschaf van een cryptotelefoon betekent niet gelijk dat je verdachte bent. Misschien heb je wel een vervelende ex waar je vanaf wilt. Ook dan zou je getapt kunnen worden en dat is niet de bedoeling.

De eerste strafzaken komen eraan. Ik ben benieuwd naar het oordeel van de rechter! Wat denk jij?😬