Waarom er geen foto's maar wel tekeningen in de rechtszaal gemaakt mogen worden

Onlangs deelde ik twee rechtbanktekeningen die van mijn cliënte en mij zijn gemaakt tijdens de zittingen in de ‘Hamermoord’-zaak. Ik kreeg daar wat vragen over. Waarom zijn tekeningen wel toegestaan en foto’s niet? Zeker als sommige tekeningen net foto’s lijken? En waarom worden er bij sommige zaken wel tekeningen gemaakt en bij sommige zaken niet? Ik licht het toe.

De Rechtspraak in Nederland hanteert een persrichtlijn waarin is opgenomen dat foto’s maken tijdens een zitting (in beginsel) niet is toegestaan. Van deze regel uitgezonderd zijn journalisten die tijdens strafzittingen beeld- en geluidsopnames (willen) maken van de opkomst van de rechtbank, de opening van de zitting, etc. Vast wel eens gezien op tv… Foto’s maken van de verdachte (alsook slachtoffers en getuigen) is (zonder toestemming) verboden. De privacy van de verdachte en andere procesdeelnemers staat daaraan in de weg.

Om de buitenwereld toch een indruk te geven van de zitting zijn bij de wat ‘serieuzere’ zaken portrettekenaars aanwezig. Op deze manier kan toch een indruk worden gegeven van de verdachte en de sfeer in de rechtszaal. Je moet dan denken aan grote media-zaken waar het publiek in geïnteresseerd is. Jantje die een halve liter pils steelt is kennelijk toch wat minder boeiend.

In tegenstelling tot foto’s wordt bij tekeningen een kleinere inbreuk gemaakt op de privacy van de verdachte. De tekeningen worden (om die reden) vaak ook van de zijkant gemaakt, waardoor niet het hele gezicht zichtbaar is. Bovendien kiezen de tekenaars één bepaalde houding uit een hele zitting om weer te geven. Dat gezegd hebbende, lijken sommige tekeningen net foto’s. Vooral die van Petra Urban zijn ‘berucht’.

In 2017 probeerde confrère Paul Verweijen haar om die reden de zittingszaal uit te krijgen. De werkgever van zijn cliënt wist immers niet dat hij die dag terecht stond. De rechtbank wees dat verzoek echter resoluut af. Want: ‘de rechtbank kan moeilijk bepalen dat er alleen slechte tekeningen gemaakt mogen worden’. Zit ook wel weer wat in, natuurlijk…

Voor wat betreft de ‘Hamermoord’: morgen is de uitspraak. To be continued.