Over Sidney Smeets en trial by media: wat is wel/niet strafrechtelijk verwijtbaar?
Afgelopen week was er een hoop te doen rondom het inmiddels opgestapte Kamerlid Sidney Smeets. Het balletje, leidende tot zijn terugtreden is gaan rollen door berichten van vermeende slachtoffers op ons nieuwste volksgericht Twitter. Als jurist moet ik nog even wennen aan de regels van dit tribunaal, met name vanwege het gebrek aan rechtsstatelijke waarborgen. Waarborgen die wel gelden in de rechtszaal, en niet voor niets.
Zodra je als verdachte in de rechtszaal staat, zijn er een hoop regels van toepassing die een eerlijk proces moeten garanderen. Denk aan het gegeven dat iedereen recht heeft op een eerlijke en openbare behandeling van zijn/haar zaak, en wel door een onafhankelijke en onpartijdige rechter (en vergeet niet het recht op procesvertegenwoordiging). Daarnaast worden er een hoop eisen gesteld aan bewijsvoering. Dit alles om kafkaëske praktijken te voorkomen.
Met de rechtsstatelijke waarborgen van Instagram staat het al niet veel beter, dus ik beperk me tot het juridisch kader van de aantijgingen:
Of het gaat om (seksueelgerelateerde) berichten, daadwerkelijk contact, of niets van dat alles is op dit moment nog niet duidelijk. Het enige wat vaststaat is dat enkele tienerjongens Smeets daarvan beschuldigen.
Als het gaat om berichten is het maar zeer de vraag of er strafrechtelijk is gehandeld. Hangt natuurlijk af van wat er in die berichten staat.
Als het gaat om seksuele handelingen is dat niet heel anders. In dat geval staat ‘instemming’ centraal. Seksuele interacties zijn verboden als ze plaatsvinden met personen die daarvoor geen instemming hebben gegeven of met personen die niet in staat kunnen worden geacht instemming te geven. Dat laatste is oa het geval bij personen <16 jaar.
Dat betekent concreet dat het als meerderjarige NIET STRAFBAAR is seks te hebben met iemand van 16 of 17 jaar, zolang die persoon daarmee heeft ingestemd (en wilsbekwaam is, etc).
Kortom: of er strafrechtelijk verwijtbaar is gehandeld valt nog maar te bezien. Het lijkt een ethische kwestie, omdat wat wettelijk is toegestaan niet per se ook moreel gezien het juiste is om te doen. Veelgehoord: Smeets had een bepaalde ‘machts- dan wel gezagspositie’ en zou daar ‘misbruik’ van hebben gemaakt. Goedpraten doe ik het (áls er iets gebeurd zou zijn) niet, maar een nuancering lijkt mij wel op zijn plaats.
Ik stel twee dingen voor:
1. Wacht het feitenonderzoek af alvorens iemand aan de digitale schandpaal te nagelen;
2. Laat het (ver)oordelen alsjeblieft over aan de mensen die daar daadwerkelijk over gaan.
