"Hoe kun je nou iemand verdedigen waarvan je weet dat 'ie het gedaan heeft?"

De ultieme klassieker onder de vragen aan strafrechtadvocaten. Hoe kun je nou iemand verdedigen waarvan je weet dat 'ie schuldig is?

Ik heb de vraag inmiddels zo vaak beantwoord en op zoveel verschillende manieren dat ik 'm tegenwoordig een beetje probeer te vermijden. Gelukkig kan ik me er tegenwoordig gemakkelijk vanaf maken door te verwijzen naar mijn blog: "volg me maar, dan kom je er vanzelf achter". Toch heb ik deze vraag op mijn blog nog nooit letterlijk beantwoord. Daarom, for once and for all: hoe kan ik iemand verdedigen waarvan ik weet dat 'ie schuldig is?

Twee nuanceringen

Ten eerste past een kleine nuancering. Ik weet namelijk nooit of iemand schuldig is. Een verdachte kan bij mij "bekennen", maar ook tegen mij om verschillende redenen niet de waarheid vertellen. Een bekentenis kan sowieso vals zijn (denk aan de gerechtelijke dwalingen van de afgelopen jaren zoals bv de Puttense moordzaak), en ook kan een verdachte iemand anders uit de wind proberen te houden (denk aan zijn jongere broertje of zusje).

Ten tweede is de vraag of de verdachte schuldig is helemaal niet relevant. Dat klinkt misschien krom, maar het gaat erom wat uiteindelijk bewezen kan worden. Dát is namelijk een vraag die de rechter ook kan beantwoorden, niét de vraag wat er nu precies gebeurd is. Sterker nog, in heel veel gevallen zullen we er nooit achter komen wat er gebeurd is, dat weten namelijk alleen de mensen die erbij waren (waaronder al dan niet de verdachte).

Maar dan nog…?

De ervaring leert dat degene die de vraag stelt meestal geen genoegen neemt met dit antwoord. Want stel, je denkt het wel zeker te weten, waarom verdedig je zo'n crimineel dan nog?

Omdat iedereen recht heeft op een verdediging, zeg ik dan. Dat recht komt voort uit onze Grondwet (artikel 18). Ongeacht de ernst van het feit, ongeacht of iemand schuldig is of niet.

Ik geloof in dat grondrecht. Ik denk dat het van groot belang is dat de weegschaal in evenwicht is, dat iedere rechtszaak in balans is. Namens het slachtoffer en de maatschappij spreekt de officier van justitie, namens de verdachte spreken wij. Alleen als beide kanten voldoende belicht worden kan de rechter een weloverwogen oordeel vellen over de zaak. Vrouwe Justitia heeft niet voor niets een weegschaal in haar hand: de rechter moet de argumenten van beide partijen zorgvuldig afwegen.

Kortom: het feit dat een strafrechtadvocaat iemand bij staat die vermoedelijk schuldig is betekent niet dat hij of zij geen moraal of geweten heeft. Integendeel: door de verdachte bij te staan houden wij de rechtsstaat in stand.

Draai het maar eens om: hoe zou die rechtsstaat eruit zien zonder advocaten?

Conclusie

Dus hoe kan ik nou iemand verdedigen waarvan ik “weet” dat ‘ie “het” gedaan heeft? Geen moeite mee.